اعمال روز عاشورا

اعمال روز عاشورا: مى دانیم روز عاشورا که روز شهادت امام حسین (علیه السلام) و یاران باوفاى اوست، روز اندوه و غم و مصیبت ائمّه اطهار (علیهم السلام) و شیعیان آنها مى باشد، و بر انجام اعمال و رعایت امورى در این روز تأکید شده است، مانند: ١ـ شایسته است شیعیان در این روز دست از کسب و کار بکشند و نیازهاى خانه را امروز تهیّه و ذخیره نکنند و به عزادارى و نوحه سرایى بپردازند و همچون کسانى که عزیزترین افراد خویش را از دست داده اند، غم زده و اندوهگین باشند. امام على بن موسى الرّضا (علیه السلام) فرمود: هر کس در روز عاشورا، دست از تلاش براى دنیا بردارد، خداوند حاجت هاى دنیوى و اخروى او را برآورده مى سازد، و هر کس که روز عاشورا، روز اندوه و غم و گریه اش باشد، خداوند روز قیامت را روز سرور و شادى او قرار دهد و در بهشت با دیدار ما، چشمش روشن مى شود، و هر کس که روز عاشورا را براى خود روز برکت بداند و در آن روز براى منزل خویش اموالى را ذخیره سازد، آن اموال براى او برکتى نخواهد داشت. (البته کسانى که با مسائل بسیار ضرورى مردم سر و کار دارند مانند اطباى کشیک و امثال آنها از این امر مستثنا هستند). در روایت دیگرى ابن عبّاس مى گوید: در منطقه «ذیقار» خدمت امیر مؤمنان (علیه السلام) رسیدم، صحیفه و نوشته اى را بیرون آورد که به خط مبارک او و املاى رسول خدا (صلى الله علیه وآله) بود. امام (علیه السلام) آن صحیفه را بر من خواند

که در آن نوشته بود، امام حسین (علیه السلام) چگونه شهید مى شود و چه کسى او را مى کشد و چه کسانى وى را یارى مى کنند و چه کسانى با وى به شهادت مى رسند، امام (علیه السلام) وقتى آن را خواند گریه شدیدى نمود و من هم گریان شدم. همچنین در این روز از لعن و بیزارى جستن از قاتلان آن حضرت غافل نشوند و بر این امر تأکید کنند. ۲ـ امام باقر (علیه السلام) فرمود: شیعیان در این روز به یکدیگر تسلیت بگویند و چه بهتر که با این جمله ها باشد:

عَظَّمَ اللهُ أُجُورَنا بِمُصٰابِنٰا بِالْحُسَیْنِ عَلَیْهِ السَّلاٰمُ،

خداوند پاداش ما را در مصیبت امام حسین ـ که درود خدا بر او باد ـ عظیم گرداند،

وَجَعَلَنٰا وَإِیّٰاکُمْ مِنَ الطّٰالِبِینَ بِثٰارِهِ، مَعَ وَلِیِّهِ الْإِمٰامِ الْمَهْدِىِّ مِنْ آلِ مُحَمَّدٍ عَلَیْهِمُ السَّلاٰمُ.

و ما و شما را از خونخواهانش به همراه ولیّش امام مهدى از خاندان محمّد ـ که درود خدا بر ایشان باد ـ قرار دهد.

۳ـ مرحوم «ابن قولویه» (رحمه الله) مطابق روایتى مى گوید: کسى که در روز عاشورا کنار قبر امام حسین (علیه السلام) باشد و زائران را (کمک کند و) آب دهد، مانند کسى است که لشکر آن حضرت را سیراب کرده باشد و گویا با آن حضرت در کربلا حاضر بوده است. ۴ـ هزار مرتبه بر قاتلان آن حضرت لعنت کند و بگوید: اَللّـٰهُمَّ الْعَنْ قَتَلَةَ الْحُسَیْنِ (علیه السلام). ۵ـ خواندن هزار مرتبه سوره «توحید» در این روز فضیلت فراوانى دارد. امام صادق (علیه السلام) فرموده است: هر کس در روز عاشورا هزار مرتبه سوره «توحید» را بخواند، خداوندِ رحمان به وى نظر (رحمت) افکند و هر کس را که خداوندِ رحمان (با دیده رحمت) نظر کند، وى را مجازات نخواهد کرد. ۶ـ در روز عاشورا شایسته است که از خوردن و آشامیدن - بدون قصد روزه - خوددارى نمایند تا این که وقت عصر فرا رسد و از غذا و آب مختصرى (که مصیبت زدگان استفاده مى کنند)، تناول نمایند. مرحوم «علاّمه مجلسى» در کتاب «زاد المعاد» گفته است که بهتر است روز نهم و دهم ماه محرّم را روزه نگیرند، زیرا بنى امیّه این دو روز را براى برکت و شکر بر قتل امام حسین (علیه السلام) (به عنوان ظاهرسازى) روزه مى گرفتند; از طریق اهل بیت (علیهم السلام) احادیث فراوانى در مذمّت روزه این دو روز، مخصوصاً روزه روز

عاشورا نقل شده است. همچنین در این روز، از مزاح و خنده و دیگر سرگرمى هاى مسرّت بخش دنیوى خوددارى نمایند. ۷ـ سزاوار است هنگام غروب روز عاشورا، به یاد مصائب فرزندان و اطفال و زنان حرم امام حسین (علیه السلام) باشند، زیرا آن هنگام از سخت ترین لحظات حرم آل پیامبر (صلى الله علیه وآله) بود. دشمنان سرمست از باده پیروزى، و اجساد شهیدان روى خاک کربلا، و زنان و کودکان نالان و گریان و پریشان بودند; در همان زمان دستور غارت و آتش زدن خیمه ها صادر شد. اطفال یتیم، زنان بى سرپرست و کودکان تشنه، هر کدام به سویى مى دویدند و در آن میان، زینب و زین العابدین و امّ کلثوم (علیهم السلام) پناهگاه این مصیبت دیدگان بودند و همه غم ها را به دل و جان مى خریدند و همه دشوارى ها را بر خویش هموار مى ساختند، تا دیگران را آرام کنند. در آن غروب، مصائبى بر خاندان رسول الله (صلى الله علیه وآله) رفت که قابل تصوّر نیست و اندوهى بر آنان فرود آمد که قابل بیان کردن نمى باشد; مصائبى که اشک ها را از دیده ها سرازیر مى سازد و اعماق روح و جان را آزار مى دهد. ۸ـ سزاوار است عاشقان و علاقه مندان مکتب سالار شهیدان امام حسین (علیه السلام) در روز عاشورا برخیزند و بر رسول خدا و علىّ مرتضى و فاطمه زهرا و حسن مجتبى و سایر امامان از ذریّه آن حضرت (علیهم السلام) سلام کنند و آنان را در این مصیبت هاى بزرگ، با دلى سوزان و اشکى روان تسلیت گویند و این زیارت را بخوانند:

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ اٰدَمَ صَفْوَةِ اللهِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ نُوحٍ نَبِىِّ اللهِ،

سلام بر تو اى وارث آدم برگزیده خدا، سلام بر تو اى وارث نوح پیامبر خدا،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ اِبْرٰاهیمَ خَلیلِ اللهِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ مُوسىٰ کَلیمِ اللهِ،

سلام بر تو اى وارث ابراهیم خلیل خدا، سلام بر تو اى وارث موسى هم صحبت خدا،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ عیسىٰ رُوحِ اللهِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ مُحَمَّدٍ حَبیبِ اللهِ،

سلام بر تو اى وارث عیسى روح خدا، سلام بر تو اى وارث محمّد حبیب خدا،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ عَلِىٍّ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا وٰارِثَ الْحَسَنِ الشَّهیدِ سِبْطِ رَسُولِ اللهِ،

سلام بر تو اى وارث امیرمؤمنان سلام بر تو اى وارث امام حسن شهید و نوه پیامبر خدا،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یَابْنَ رَسُولِ اللهِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یَابْنَ الْبَشیرِ النَّذیرِ، وَابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ،

سلام بر تو اى فرزند رسول خدا، سلام بر تو اى فرزند بشارت دهنده بیم دهنده، و فرزند آقا و سرور جانشینان

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یَابْنَ فٰاطِمَةَ سَیِّدَةِ نِسٰآءِ الْعٰالَمینَ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا اَبٰا عَبْدِ اللهِ،

سلام بر تو اى فرزند فاطمه سرور بانوان جهانیان، سلام بر تو اى ابا عبدالله،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا خِیَرَةَ اللهِ وَابْنَ خِیَرَتِهِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا ثٰارَ اللهِ وَابْنَ ثٰارِهِ،

سلام بر تو اى برگزیده خدا و فرزند برگزیده خدا، سلام بر تو اى فرزند کسى که خونخواهتان خداست،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا الْوِتْرُ الْمَوْتُورُ، اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ اَیُّهَا الْإِمٰامُ الْهٰادِى الزَّکِىُّ،

سلام بر تو اى یگانه اى که انتقام خونش گرفته نشده است، سلام بر تو اى امام هدایتگر پاک،

وَعَلَى الْأَرْوٰاحِ الَّتی حَلَّتْ بِفِنٰآئِکَ، وَاَقٰامَتْ فى جِوٰارِکَ، وَوَفَدَتْ مَعَ زُوّٰارِکَ،

و بر ارواحى که بر آستانت وارد شده، و در جوار تو اقامت گزیده اند و به همراه زائرانت آمده اند،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ مِنِّى مٰا بَقیتُ وَبَقِىَ اللَّیْلُ وَالنَّهٰارُ،

سلام بر تو از جانب من مادامى که زنده ام و شب و روز باقیست

فَلَقَدْ عَظُمَتْ بِکَ الرَّزِیَّةُ، وَجَلَّ الْمُصٰابُ فِى الْمُؤْمِنینَ وَالْمُسْلِمینَ، وَفى اَهْلِ السَّمٰوٰاتِ اَجْمَعینَ، وَفى سُکّٰـانِ الْأَرَضینَ، فَاِنّٰا لِلهِ وَاِنّٰا اِلَیْهِ رٰاجِعُونَ،

پس به یقین داغ تو سوزناک و مصیبت تو بر مؤمنان و مسلمانان و تمامى اهل آسمانها و ساکنان زمین بزرگ است، پس ما از خداییم و به سوى او باز مى گردیم،

وَصَلَوٰاتُ اللهِ وَبَرَکٰاتُهُ وَتَحِیّٰاتُهُ عَلَیْکَ وَعَلىٰ ابٰآئِکَ الطّٰاهِرینَ الطَّیِّبینَ الْمُنْتَجَبینَ، وَعَلىٰ ذَرٰاریهِمُ الْهُدٰاةِ الْمَهْدِیّینَ،

و درود و برکات و سلام هاى خداوند بر تو و پدران پاک و پاکیزه و برگزیده ات و بر نسل هدایتگر و هدایت یافته ات باد،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا مَوْلاٰىَ وَعَلَیْهِمْ، وَعَلىٰ رُوحِکَ وَعَلىٰ اَرْوٰاحِهِمْ، وَعَلىٰ تُرْبَتِکَ وَعَلىٰ تُرْبَتِهِمْ،

سلام بر تو اى مولاى من و بر آنان و بر روح تو و بر ارواح آنان و بر تربت تو و آنان،

اَللّـٰهُمَّ لَقِّهِمْ رَحْمَةً وَرِضْوٰاناً وَرَوْحاً وَرَیْحٰاناً،

خدایا رحمت و رضوان و لطف و عنایتت را به آنان برسان،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا مَوْلاٰىَ یٰا اَبٰا عَبْدِاللهِ، یَابْنَ خٰاتَمِ النَّبِیّینَ، وَیَابْنَ سَیِّدِ الْوَصِیّینَ، وَیَابْنَ سَیِّدَةِ نِسٰآءِ الْعٰالَمینَ،

سلام بر تو اى مولاى من اى اباعبدالله، اى فرزند خاتم پیامبران و اى فرزند آقا و سرور جانشینان، و اى فرزند سرور بانوان جهانیان،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا شَهیدُ یَابْنَ الشَّهیدِ، یٰا اَخَ الشَّهیدِ، یٰا اَبَا الشُّهَدٰآءِ،

سلام بر تو اى شهید و اى فرزند شهید، اى برادر شهید، اى پدر شهیدان،

اَللّـٰهُمَّ بَلِّغْهُ عَنّى فى هٰذِهِ السّٰاعَةِ وَفى هٰذَا الْیَوْمِ، وَفى هٰذَا الْوَقْتِ وَفى کُلِّ وَقْتٍ، تَحِیَّةً کَثیرَةً وَسَلاٰماً،

خدایا در این ساعت و در این روز و در این زمان و هر زمان دیگر درود و سلام فراوان مرا به او برسان،

سَلاٰمُ اللهِ عَلَیْکَ وَرَحْمَةُ اللهِ وَبَرَکٰاتُهُ یَا بْنَ سَیِّدِ الْعٰالَمینَ،

سلام خدا و رحمت و برکاتش بر تو اى فرزند سرور جهانیان

وَعَلـَى الْمُسْتَشْهَدینَ مَعَکَ سَلاٰماً مُتَّصِلاً مَا اتَّصَلَ اللَّیْلُ وَالنَّهٰارُ،

و بر شهیدان همراهت، سلامى پیوسته مادامى که شب و روز در کنار هم باقیست،

اَلسَّلاٰمُ عَلَى الْحُسَیْنِ بْنِ عَلِىٍّ الشَّهیدِ، اَلسَّلاٰمُ عَلىٰ عَلِىِّ بْنِ الْحُسَیْنِ الشَّهیدِ،

سلام بر حسین بن على شهید (در راه خدا)، سلام بر على بن حسین شهید (در راه خدا)،

اَلسَّلاٰمُ عَلـَى الْعَبّٰاسِ بْنِ اَمیرِ الْمُؤْمِنینَ الشَّهیدِ، السَّلاٰمُ عَلَى الشُّهَدٰآءِ مِنْ وُلْدِ اَمِیرِ الْمُؤْمِنینَ،

سلام بر عباس فرزند امیرمؤمنان شهید (در راه خدا)، سلام بر شهیدان از فرزندان امیرمؤمنان،

اَلسَّلاٰمُ عَلَى الشُّهَدٰآءِ مِنْ وُلْدِ الْحَسَنِ، اَلسَّلاٰمُ عَلَى الشُّهَدٰآءِ مِنْ وُلْدِ الْحُسَیْنِ،

سلام بر شهیدان از فرزندان حسن، سلام بر شهیدان از فرزندان حسین،

اَلسَّلاٰمُ عَلَى الشُّهَدٰآءِ مِنْ وُلْدِ جَعْفَرٍ وَعَقیلٍ، اَلسَّلاٰمُ عَلىٰ کُلِّ مُسْتَشْهَدٍ مَعَهُمْ مِنَ الْمُؤْمِنینَ،

سلام بر شهیدان از فرزندان جعفر و عقیل، سلام بر تمامى مؤمنان شهید همراه آنان،

اَللّـٰهُمَّ صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَبَلِّغْهُمْ عَنّى تَحِیَّةً کَثیرَةً وَسَلاٰماً،

خدایا بر محمّد و خاندان محمّد درود فرست و سلام و درود فراوان مرا به آنان برسان،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا رَسُولَ اللهِ، اَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزٰآءَ فى وَلَدِکِ الْحُسَیْنِ،

سلام بر تو اى رسول خدا، خداوند در عزاى فرزندت حسین به نیکوترین وجه تسلّایت دهد،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکِ یٰا فٰاطِمَةُ، اَحْسَنَ اللهُ لَکِ الْعَزٰآءَ فى وَلَدِکِ الْحُسَیْنِ،

سلام بر تو اى فاطمه، خداوند در عزاى فرزندت حسین به بهترین وجه تسلّایت دهد،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا اَمیرَ الْمُؤْمِنینَ، اَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزٰآءَ فِى وَلَدِکَ الْحُسَیْنِ،

سلام بر تو اى امیر مؤمنان، خداوند در عزاى فرزندت حسین به نیکوترین وجه تسلّایت دهد،

اَلسَّلاٰمُ عَلَیْکَ یٰا اَبٰا مُحَمَّدٍ الْحَسَنَ، اَحْسَنَ اللهُ لَکَ الْعَزٰآءَ فى اَخیکَ الْحُسَیْنِ،

سلام بر تو اى ابا محمد امام حسن، خداوند در عزاى برادرت حسین به بهترین وجه تسلّایت دهد،

یٰا مَوْلاىَ یٰا اَبٰا عَبْدِاللهِ، اَنـَا ضَیْفُ اللهِ وَضَیْفُکَ، وَجٰارُ اللهِ وَجٰارُکَ، وَلِکُلِّ ضَیْفٍ وَجٰارٍ قِرىً،

اى مولاى من اى ابا عبدالله، من میهمان خدا و میهمان توام، و همجوار خدا و همجوار توام و براى هر میهمانى و همجوارى حقّ پذیرایى است

وَقِرٰاىَ فى هٰذَا الْوَقْتِ اَنْ تَسْئَلَ اللهَ سُبْحٰانَهُ وَتَعٰالىٰ، اَنْ یَرْزُقَنى فَکٰاکَ رَقَبَتى مِنَ النّٰارِ، اِنَّهُ سَمیـعُ الدُّعـٰآءِ، قَریبٌ مُجیبٌ.

و حقّ پذیراییم در این وقت این باشد که از خداوند پاک و منزّه و برتر بخواهى که آزادى از آتش دوزخ را روزیم گرداند، زیرا که او شنواى دعا و نزدیک و اجابت کننده است.

۹ـ خواندن زیارت امام حسین (علیه السلام) معروف به «زیارت عاشورا» در این روز ثواب فراوانى دارد. این زیارت را مى توان از راه دور یا نزدیک خواند و بسیار بافضیلت و یکى از کیمیاهاى سعادت است و در بخش زیارات تحت عنوان «زیارت عاشورا» گذشت .