مقدمه: اهمیّت و آثار دعا و مناجات

مناجات ها و دعاهاى معروف مقدّمه: اهمیّت و آثار دعا و مناجات همان گونه که در آغاز کتاب گذشت، دعا و مناجات یکى از بهترین وسیله هاى ارتباط معنوى با خداوند و کسب صفاى باطن و تهذیب نفس است. اگر دعا کننده بداند چه کسى را مى خواند و در برابر چه بزرگى به راز و نیاز مشغول است و چه مفاهیم بلندى در دعاهاى معروف آمده است، چنان سرمست از باده مناجات مى شود که هیچ لذّتى را در عالم با آن برابر نمى یابد. دعا و مناجات، روح را صفا، جان را پاکى و دل را نورانیّت مى بخشد. تضرّع و زارى در پیشگاه حضرت حق و راز و نیاز در محضر معبود متعال و غلتیدن مروارید اشکى بر چهره بنده و زدودن غبار غفلت و گناه به وسیله سرشک پشیمانى، همه و همه نمودهاى بندگى و امتیاز انسان از سایر موجودات و وسیله اى براى کسب بالاترین افتخارِ عالم خلقت است. وقتى که دل شکسته مى شود و اشکى بر گونه ها روان مى گردد و زبان به تسبیح و تقدیس الهى باز مى شود و در پى آن کلماتى در استغفار و عذرخواهى ادا مى گردد، پیوند و ارتباط با حضرت احدیّت تحقّق مى یابد و آن زمان بهترین لحظه عرض حاجات و بیان خواسته هاست. با هر زبانى و با هر کلمه اى که بتوان بندگى را رساند و استغفار و توبه کرد و نیازها را برشمرد با ارزش است; ولى بدون تردید، دعاها و مناجاتى که از طریق والاترین مخلوقات عالم امکان و برترین بندگان شایسته الهى رسیده است، جامع، بدون نقص و انسان ساز است، و هر دعایى خود مجموعه اى از درسهاست.

مناجات ها و دعاهایى که از جانب معصومین (علیهم السلام) رسیده است،چون از بینش عمیق خداشناسانه اى برخوردار است و از انسانهاى کامل و راسخان در علم و دانش صادر شده است، از هر نظر قابل اعتماد است و در آن هیچ یک از عوارض جارى در میان اوراد نشأت گرفته از افکار بشرى وجود ندارد. آنان چون خدا را به خوبى شناخته اند و اوصاف او را به خوبى مى دانند، آنچه بر زبانشان در دعا و مناجات جارى شده است، پیراسته از خرافات و تعبیرات ناموزون است. دعاهایى که از طریق خاندان عصمت (علیهم السلام) رسیده است به قدرى از نظر محتوا و مضمون، عالى و بلند است که خود دلیل بر صحّت سند آنهاست و انسان به وضوح درمى یابد که چنین کلمات و ذکرهایى، جز از وجود مقدّس آنان نمى تواند صادر شود و دیگران را یاراى اداى این مضامین بلند نیست. ما در این بخش، دعاها و مناجاتى را ذکر مى کنیم که علاوه بر بلندى محتوا و مضمون، از شهرت و یا اسناد قابل قبولى برخوردار باشد. بار دیگر تأکید مى کنیم آنگاه مى توانیم از دعا و مناجات بهره عمیق و وافر بگیریم که در معانى آنها دقّت کنیم و آن را در وجود خود پیاده نماییم و به صورت درس هاى انسان سازى پیام آنها را بشنویم.