نماز و اعمالى دیگر، براى رفع وسوسه هاى قلبى

۸- نماز و اعمالى ديگر، براى رفع وسوسه هاى قلبى بسیارند کسانى که به وسوسه هاى فکرى در امور اعتقادى و مانند آن گرفتار مى شوند و گاه تصوّر مى کنند این وسوسه ها موجب تزلزل ایمان آنها مى شود، در حالى که چنین نیست. از امام صادق (علیه السلام) روایت شده است که فرمود: هیچ مؤمنى نیست که بر او چهل روز بگذرد، مگر آن که به حدیث نفس دچار شود، وقتى چنین شد دو رکعت نماز بگذارد و از آن به خدا پناه برد. همچنین آن حضرت فرمود: حضرت آدم (علیه السلام) از حدیث نفس به خدا شکایت کرد، جبرئیل نازل شد و گفت: بگو: لا حَوْلَ وَلا قُوَّةَ اِلاَّ بِاللهِ. حضرت آدم (علیه السلام) این ذکر را گفت و حدیث نفس از او برطرف شد. از این روایات استفاده مى شود که همیشه این وسوسه هاى شیطانى بوده و راه نجات از آنها، پناه بردن به خدا و بى اعتنایى به آن است. در حدیث دیگرى امام صادق (علیه السلام) فرمود: مردى خدمت رسول خدا (صلى الله علیه وآله) آمد و از وسوسه و فقر و دَیْن سنگینى که داشت شکایت کرد. رسول خدا (صلى الله علیه وآله) فرمود: مکرّر بگو:

تَوَکَّلْتُ عَلَى الْحَىِّ الَّذى لاٰ یَمُوتُ، وَالْحَمْدُلِلهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ صٰاحِبَةً وَلاٰ وَلَداً،

توکل کردم بر خداى زنده اى که نمیرد و ستایش خدایى راست که نگیرد همسر و فرزندى

وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فِى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً.

و نیست برایش شریکى در فرمانروایى و نیست برایش یارى از خوارى و به کمال بزرگى او را بزرگ شمار.

پس از مدّتى آن مرد به نزد رسول خدا بازگشت و گفت: اى رسول خدا! خداوند وسوسه مرا زایل کرد و دَیْنم را ادا نمود و رزقم را زیاد کرد. همچنین روایت شده، براى رفع وسوسه هاى شیطان ـ آنگاه که در قلبت شکّى پیدا شد ـ بگو:

هُـوَ الْأَوَّلُ وَالْأٰخِرُ، وَالظّٰاهِرُ وَالْبٰاطِنُ، وَهُوَ بِکُلِّ شَىْءٍ عَلیـمٌ.

اوست آغاز و انجام و آشکار و نهان و او به هر چیز داناست.

همچنین در حدیث دیگرى امام صادق (علیه السلام) فرمود: براى رفع وسوسه هاى شیطان، در حالى که دستت را به سینه ات مى کشى بگو:

بِسْمِ اللهِ وَبِاللهِ، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللهِ، وَلاٰ حَوْلَ وَلاٰ قُوَّةَ اِلّٰا بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظیمِ، اَللّـٰهُمَّ امْسَحْ عَنّى مٰا اَحْــذَرُ.

بنام خدا و به ذات خدا محمّد رسول خداست و جنبش و نیرویى نیست جز به خداى والاى بزرگ خدایا پاک کن از من آنچه را از آن مى ترسم.

آنگاه دست به شکم خود مى کشى و این ذکر را سه مرتبه مى گویى که ان شاءاللّه آن وسوسه برطرف خواهد شد. همچنین طبق آنچه در روایات آمده براى رفع وسوسه، این امور نیز مؤثّر است: شستن سر با سدر ، مسواک کردن ، خوردن انار ، آشامیدن آب نیسان ، و روزه گرفتن به مدّت سه روز از هر ماه; که عبارت است از پنج شنبه اوّل ماه و آخر ماه و چهارشنبه از وسط ماه و همچنین بگوید:

اَعُوذُ بِاللهِ الْقَوِىِّ مِنَ الشَّیْطٰانِ الْغَوِىِّ، وَاَعُوذُ بِمُحَمَّدٍ الرَّضِىِّ مِنْ شَرِّ مٰا قُدِّرَ وَقُضِىَ،

پناه مى برم به خداى نیرومند از شیطان گمراه و پناه مى برم به محمّد پسندیده از شر آنچه مقدر گشته و قضا بر آن رفته

وَاَعُوذُ بِاِلـٰهِ النّٰاسِ مِنْ شَرِّ الْجِنَّةِ وَالنّٰاسِ اَجْمَعینَ.

و پناه مى برم به معبود مردم از شرّ جن و مردم همگى.

باید توجّه داشت که وسوسه ها ریشه هاى مختلف جسمى و روحى دارد که با پیدا کردن ریشه ها باید در دفع آنها کوشید، و به یقین بى اعتنایى به وسوسه یکى از طرق مهمّ درمان است (البتّه بعد از علم و آگاهى کافى به مسائل اعتقادى و عملى) و کسانى که زیاد به آن اعتنا کنند دائماً در عذاب خواهند بود. وسواس در مسائل عملى و عبادات مخصوصاً در امورى مانند طهارت و نجاست، بسیار زیاد است، بهترین و مؤثّرترین راه دفع آن (پس از آگاهى بر مسائل شرعى و احکام) این است که به افراد معمولى از مؤمنان نگاه کند و ببیند که آنها (مثلاً) براى آب کشیدن بدن یا لباس خود چه اندازه آب مصرف مى کنند به همان اندازه قناعت کند، هرچند شیطان وسوسه مى کند و مى گوید پاک نشده است. هرگز اعتنا به این شک ها نکند که ما مسئولیّت اعمال او را بر عهده مى گیریم!