زیارت ائمه بقیع(ع)
چون خواستی این بزرگواران (امام حسن مجتبى و امام زین‌العابدین و امام محمّد باقر و امام جعفر صادق) را زیارت کنی، باید آنچه در «آداب زیارت» ذکر شد بجا آوری؛ یعنی غسل و طهارت و پوشیدن جامه‌های پاک و پاکیزه و استعمال بوی خوش و اذن دخول و مانند این‌ها و نیز چنین بگو:
يَا مَوالِيَّ يَا أَبْناءَ رَسُولِ اللّٰهِ عَبْدُكُمْ وَابْنُ أَمَتِكُمْ، الذَّلِيلُ بَيْنَ أَيْدِيكُمْ
ای سرپرستان من، ای فرزندان رسول خدا، بنده شما و فرزند کنیز شمایم که خوار در برابرتان هستم
وَالْمُضْعَِفُ فِي عُلُوِّ قَدْرِكُمْ، وَالْمُعْتَرِفُ بِحَقِّكُمْ، جاءَكُمْ مُسْتَجِيراً بِكُمْ قاصِداً إِلَىٰ حَرَمِكُمْ
و فزاینده در والایی قدرتان و اعتراف کننده به‌حق شما، به پیشگاهتان آمده، درحالی‌که پناهنده به شما و روی‌کنندۀ حرم شما
مُتَقَرِّباً إِلىٰ مَقامِكُمْ، مُتَوَسِّلاً إِلَى اللّٰهِ تَعالىٰ بِكُمْ، أَأَدْخُلُ يَا مَوَالِيَّ
و تقرّب‌خواهان به سوی شماست، متوسّل به خدا است به وسیله شما، آیا وارد شوم ای سرپرستانم؟
أَأَدْخُلُ يَا أَوْلِياءَ اللّٰهِ ؟ أَأَدْخُلُ يَا مَلائِكَةَ اللّٰهِ الْمُحْدِقِينَ بِهٰذَا الْحَرَمِ الْمُقِيمِينَ بِهَذَا الْمَشْهَدِ؟
آیا وارد شوم ای اولیای خدا؟ آیا وارد شوم ای فرشتگان خدا که در برگیرنده این حرم و مقیم در این زیارتگاهید؟
و پس از خاکساری و فروتنی و ملایمت وارد شو و پای راست را در ورودت مقدّم بدار و چنین بگو:
اللّٰهُ أَكْبَرُ كَبِيراً، وَالْحَمدُ لِلّٰهِ كَثِيراً، وَسُبْحانَ اللّٰهِ بُكْرَةً وَأَصِيلاً
خدا بزرگ‌تر است، بزرگ‌تر از آن‌که وصف شود، خدا را سپاس بسیار، در بامداد و شامگاه
وَالْحَمدُ لِلّٰهِ الْفَرْدِ الصَّمَدِ الْماجِدِ الْأَحَدِ
و سپاس خدای را خدای فرد و بی‌نیاز و بزرگوار و یکتا محبت کننده
الْمُتَفَضِّلِ الْمَنّانِ الْمُتَطَوِّلِ الْحَنّانِ الَّذِي مَنَّ بِطَوْ لِهِ، وَسَهَّلَ زِيارَةَ سَادَاتِي بِإِحْسانِهِ
و احسان دهنده، عطابخش و مهرورز، خدایی که به کرمش منّت نهاد و به احسانش زیارت سرورانم را آسان نمود
وَلَمْ يَجْعَلْنِي عَنْ زِيارَتِهِمْ مَمْنُوعاً، بَلْ تَطَوَّلَ وَمَنَحَ.
و از زیارتشان محرومم نکرد، بلکه لطف و محبت و بخشش بی‌پایان و بی‌دریغ کرد.
پس نزدیک قبور مقدّسه ایشان برو و پشت به قبله و رو به قبر ایشان بگو:
السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَئِمَّةَ الْهُدىٰ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ التَّقْوىٰ
سلام بر شما ای پیشوایان هدایت، سلام بر شما ای اهل پرهیزکاری،
السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الْحُجَجُ عَلىٰ أَهْلِ الدُّنْيا، السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَيُّهَا الْقُوَّامُ فِي الْبَرِيَّةِ بِالْقِسْطِ
سلام بر شما ای حجّت‌ها بر اهل دنیا، سلام بر شما ای قیام‌کنندگان به عدالت در میان آفریدگان
السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ الصَّفْوَةِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ آلَ رَسُولِ اللّٰهِ، السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَهْلَ النَّجْوىٰ
سلام بر شما ای اهل برگزیدگی، سلام بر شما ای خاندان رسول خدا، سلام بر شما ای اهل راز
أَشْهَدُ أَنَّكُمْ قَدْ بَلَّغْتُمْ وَنَصَحْتُمْ وَصَبَرْتُمْ فِي ذاتِ اللّٰهِ وَكُذِّبْتُمْ وَأُسِيءَ إِلَيْكُمْ فَغَفَرْتُمْ
گواهی می‌دهم که دعوت حق را رساندید و خیرخواهی نمودید و در راه حق شکیبایی کردید و تکذیب شدید و نسبت به شما بدرفتاری شد، ولی شما گذشت کردید
وَأَشْهَدُ أَنَّكُمُ الْأَئِمَّةُ الرَّاشِدُونَ الْمُهْتَدُونَ، وَأَنَّ طاعَتَكُمْ مَفْرُوضَةٌ، وَأَنَّ قَوْلَكُمُ الصِّدْقُ
و گواهی می‌دهم که شما امامان هدایت و هدایت یافته‌اید و طاعت شما واجب و گفتار شما راست و درست است
وَأَنَّكُمْ دَعَوْتُمْ فَلَمْ تُجَابُوا، وَأَمَرْتُمْ فَلَمْ تُطَاعُوا، وَأَنَّكُمْ دَعَائِمُ الدِّينِ وَأَرْكَانُ الْأَرْضِ؛
شما دعوت کردید، ولی پاسخ‌داده نشدید و دستور دادید، ولی اطاعتتان نکردند، شما ستون‌های دین و پایه‌های زمین هستید؛
لَمْ تَزالُوا بِعَيْنِ اللّٰهِ يَنْسَخُكُمْ مِنْ أَصْلابِ كُلِّ مُطَهَّرٍ، وَيَنْقُلُكُمْ مِنْ أَرْحامِ الْمُطَهَّراتِ
همواره تحت توجّه خدا بودید که شما را از صلب‌های هر انسان پاک بر می‌داشت و به رحم‌های پاکیزه منتقلتان می‌کرد
لَمْ تُدَنِّسْكُمُ الْجاهِلِيَّةُ الْجَهْلاءُ، وَلَمْ تَشْرَكْ فِيكُمْ فِتَنُ الْأَهْوَاءِ
جاهلیت سخت و سنگین شما را آلوده نکرد و فتنه‌های هوا در شما شرکت نجست
طِبْتُمْ وَطَابَ مَنْبَتُكُمْ، مَنَّ بِكُمْ عَلَيْنا دَيَّانُ الدِّينِ فَجَعَلَكُمْ ﴿فِي بُيُوتٍ أَذِنَ اللّٰهُ أَنْ تُرْفَعَ وَيُذْكَرَ فِيهَا اسْمُهُ﴾
پاک بودید و جای روییدن شما پاک بود، جزادهنده روز جزا به وجود شما بر ما منّت نهاد، پس قرارتان داد «در خانه‌هایی که خداوند اِذن داده [شأن و منزلت آن‌ها] رفعت یابد، و نامش در آن‌ها یاد شود»
وَجَعَلَ صَلاتَنا عَلَيْكُمْ رَحْمَةً لَنا وَكَفَّارَةً لِذُنُوبِنا إِذِ اخْتارَكُمُ اللّٰهُ لَنا
و درودمان را بر شما رحمت برای ما و جبران گناهانمان قرار داد، زیرا خدا شما را برای ما انتخاب کرد
وَطَيَّبَ خَلْقَنا بِمَا مَنَّ عَلَيْنا مِنْ وِلايَتِكُمْ وَكُنَّا عِنْدَهُ مُسَمِّينَ بِعِلْمِكُمْ، مُعْتَرِفِينَ بِتَصْدِيقِنا إِيَّاكُمْ
و آفرینش ما را به آنچه از ولایت شما بر ما منّت نهاد پاکیزه ساخت و ما در پیشگاه خدا از نامبردگان به دانش شما و اقرارکنندگان به تصدیقمان نسبت به شما بودیم
وَهٰذَا مَقامُ مَنْ أَسْرَفَ وَأَخْطَأَ وَاسْتَكانَ وَأَقَرَّ بِمَا جَنىٰ
این است جایگاه کسی که زیاده‌روی کرد و دچار خطا شد و درمانده گشت و به آنچه جنایت کرد اقرار نمود
وَرَجَا بِمَقامِهِ الْخَلاصَ وَأَنْ يَسْتَنْقِذَهُ بِكُمْ مُسْتَنْقِذُ الْهَلْكىٰ مِنَ الرَّدىٰ
و در این جایگاهش نجات خود را امید دارد و اینکه به وسیله شما از ورطۀ هلاکت
فَكُونُوا لِي شُفَعاءَ فَقَدْ وَفَدْتُ إِلَيْكُمْ إِذْ رَغِبَ عَنْكُمْ أَهْلُ الدُّنْيا وَاتَّخَذُوا آياتِ اللّٰهِ هُزُواً وَاسْتَكْبَرُوا عَنْها؛
رهانندۀ هلاک شدگان رهایش سازد، شما شفیعان من باشید، آنگاه که وارد بر شما شوم برای اینکه مردم دنیا از شما روگرداندند و آیات خدا را به مسخره گرفتند و از قبول آن‌ها تکبّر کردند؛
در این جا سر بالا کن و بگو:
يَا مَنْ هُوَ قائِمٌ لَايَسْهُو، وَدائِمٌ لَايَلْهُو، وَمُحِيطٌ بِكُلِّ شَيْءٍ
ای که او پابرجاست و غفلت نمی‌کند و پاینده است و سرگرم نمی‌شود و به همه‌چیز احاطه دارد
لَكَ الْمَنُّ بِمَا وَفَّقْتَنِي، وَعَرَّفْتَنِي بِما أَقَمْتَنِي عَلَيْهِ
تو را بر من حقّ مهرورزی است به آنچه مرا موفّق کردی و شناساندی به من آنچه را بر آنم واداشتی
إِذْ صَدَّ عَنْهُ عِبادُكَ وَجَهِلُوا مَعْرِفَتَهُ، وَاسْتَخَفُّوا بِحَقِّهِ، وَمَالُوا إِلىٰ سِواهُ
آنگاه که بندگانت از او بازداشتند و شناختش را نادان بودند و حقّش را سبک شمردند و به سوی غیر او میل نمودند
فَكانَتِ الْمِنَّةُ مِنْكَ عَلَيَّ مَعَ أَقْوامٍ خَصَصْتَهُمْ بِمَا خَصَصْتَنِي بِهِ
پس از سوی تو بر من مهرورزی بود، با اقوامی که اختصاص دادی آن‌ها را به آنچه مرا به آن اختصاص دادی
فَلَكَ الْحَمدُ إِذْ كُنْتُ عِنْدَكَ فِي مَقامِي هٰذَا مَذْكُوراً مَكْتُوباً فَلا تَحْرِمْنِي ما رَجَوْتُ
پس تو را سپاس، به خاطر اینکه در این جایگاهم نزد تو یاد شده و ثبت شده بودم، از آنچه امید کردم
وَلَا تُخَيِّبْنِي فِيما دَعَوْتُ، بِحُرْمَةِ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ الطَّاهِرِينَ، وَصَلَّى اللّٰهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ.
مرا محروم مکن و در آنچه دعا کردم و خواندم ناامیدم مساز، به حرمت محمّد و خاندان پاکش و درود خدا بر محمّد و خاندان محمّد.
پس براى خود به هرچه که خواهى دعا کن. شیخ طوسى (ره) در کتاب «تهذیب» فرموده: پس از آن هشت رکعت نماز زیارت بخوان، براى هر امامى دو رکعت. و شیخ طوسى و سیّد ابن طاووس گفته‌اند: چون خواستى ایشان را وداع کنى، بگو:
السَّلامُ عَلَيْكُمْ أَئِمَّةَ الْهُدىٰ وَرَحْمَةُ اللّٰهِ وَبَرَكاتُهُ، أَسْتَوْدِعُكُمُ اللّٰهَ، وَأَقْرَأُ عَلَيْكُمُ السَّلامَ
سلام و رحمت و برکات خدا بر شما ای پیشوایان هدایت، شما را به خدا می‌سپارم و بر شما سلام می‌فرستم
آمَنَّا بِاللّٰهِ وَبِالرَّسُولِ وَبِمَا جِئْتُمْ بِهِ وَدَلَلْتُمْ عَلَيْهِ، اللّٰهُمَّ فَاكْتُبْنا مَعَ الشَّاهِدِينَ.
به خدا و رسول و به آنچه شما آورید و بر آن راهنمایی کردید ایمان آوردیم. خدایا ما را با گواهان بنویس.
سپس بسیار دعا کن و از خداوند بخواه که دیگر بار تو را به زیارت ایشان برگرداند و زیارت آن بزرگواران آخرین زیارت تو نباشد.
