روز بیست و هفتم ماه رجب

روز بیست و هفتم ماه: بیست و هفتم رجب، روز مبعث است که روز بسیار شریف و با ارزشى است. رسول خدا (صلى الله علیه وآله) هنگامى به رسالت مبعوث شد که مردم در جهالت و گمراهى به سر مى بردند; آثار توحید از میان رفته و فروغ انسانیّت خاموش گشته بود; عقاید مردم دستخوش خرافات و تحریفات گشته و اهداف والاى انبیاى پیشین، به فراموشى سپرده شده بود و بت پرستى، جنایت، زنده به گور کردن دختران، ظلم و بیدادگرى، غارت و خونریزى، پایمال کردن حقوق ضعیفان و فحشا و منکرات، بر سراسر جزیرة العرب حکومت مى کرد. مردم سایر کشورها نیز، هر کدام به نوعى گرفتار چندگانه پرستى بودند و محبّت و عدالت از میانشان رخت بربسته و فضایل و ارزش هاى انسانى به افول گراییده بود. خداوند متعال، در چنین عصرى، حضرت محمّد (صلى الله علیه وآله) را براى هدایت بشر، به رسالت برگزید تا مردم را از بت پرستى و شرک، به توحید و خدا پرستى دعوت کند و آنان را از تاریکى گناه، و ظلمت هاى جهل، رهانیده و به سرچشمه ایمان و دانش، و پاکى و تقوا رهنمون گردد.

«مبعث» تحوّلى شگرف در زندگى جامعه بشرى و رستاخیزى عظیم در روح انسانها به وجود آورد و جا دارد که روز بعثت رسول خدا (صلى الله علیه وآله) را روز «توحید» و «احیاى ارزشهاى انسانى» بنامیم. گرامى داشتِ این روز و تجلیل از رسول گرامى اسلام و تشکیل مجالس و محافلِ جشن و سرور، در حقیقت تجلیل از اهداف بلند آن معلّم بشریّت و اعلام وفادارى به توحید، نبوّت و همه ارزشهاى والایى است که از سوى نبىّ مکرّم اسلام (صلى الله علیه وآله)به جامعه بشرى عرضه شده است. در روایتى از امام صادق (علیه السلام) روز مبعث به عنوان شریفترین اعیاد یاد شده است. در هر حال بزرگان براى این روز، اعمالى ذکر کرده اند: اوّل: غسل کردن در این روز مستحب است. دوم: روزه; این روز در میان روزهاى سال یکى از چهار روزى است که روزه گرفتن آن فضیلت بسیار دارد و پاداش فراوانى براى آن نقل شده است. در روایتى از امام صادق (علیه السلام) مى خوانیم: «هر کس در روز بیست و هفتم رجب روزه بگیرد، خداوند براى او پاداش روزه هفتاد سال را مى نویسد». سوم: زیاد صلوات فرستادن. در روایتى از امام صادق (علیه السلام) نقل شده است که: «در این روز روزه مى گیرى و بر محمّد و آلش زیاد صلوات مى فرستى». چهارم: زیارت رسول خدا و امیر مؤمنان (علیهما السلام) است. پنجم: دوازده رکعت نماز است. از «ریّان بن صلت» نقل شده است که هنگامى که امام محمّد تقى (علیه السلام) در بغداد بود، روز نیمه رجب و روز بیست و هفتم رجب را روزه مى گرفت و همه ملازمان و یاران آن حضرت نیز روزه گرفتند؛ آنگاه به ما فرمودند، دوازده رکعت نماز بجا آوریم (هر دو رکعت به یک سلام) که در هر رکعت، «حمد» و «سوره اى» بخوانیم و هنگامى که نمازها به پایان رسید، هر یک از سوره هاى حمد، توحید و معوّذتین (فلق و ناس) را چهار مرتبه بخوانیم؛ آنگاه چهار مرتبه گفته شود: لاٰ اِلـٰهَ اِلَّا اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحٰانَ اللهِ وَالْحَمْدُ لِلهِ، وَلاٰ حَوْلَ وَلاٰ قُوَّةَ اِلّٰا بِاللهِ الْعَلِىِّ الْعَظِیمِ؛ و چهار مرتبه: اَللهُ اَللهُ رَبِّى لاٰ اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً و چهـار مرتبـه: لاٰ اُشْرِکُ بِرَبّى اَحَـداً.

ششم: دوازده رکعت نماز دیگر: «شیخ طوسى»، از حسین بن روح (رحمه الله) روایت کرده است که: در این روز دوازده رکعت نماز بجا مى آورى و در هر رکعت حمد و هر سوره اى که خواستى مى خوانى و پس از هر دو رکعت و سلام نماز، مى خوانى:

اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً،

حمد و سپاس از آنِ خداوندى است که فرزندى برنگزید و شریکى در فرمانروایى ندارد و ضعف و ذلّتى ندارد که حامى و سرپرستى براى او باشد (و به خدا مى گویم) او را بسیار بزرگ بشمار،

یٰا عُدَّتى فى مُدَّتى، یٰا صٰاحِبى فى شِدَّتى، یٰا وَلیّى فى نِعْمَتى، یٰا غِیٰاثى فى رَغْبَتى،

اى ذخیره ام در تمام عمر، اى همدم من در سختى، اى صاحبِ نعمت من، اى فریادرس آرزوى من،

یٰا نَجٰاحى فى حٰاجَتى، یٰا حٰافِظى فى غَیْبَتى، یٰا کٰافِىَّ (کٰافِىَ) فى وَحْدَتى، یٰا اُنْسى فى وَحْشَتى،

اى برآورنده خواسته ام، و اى نگهدارنده من در سفر، اى پشتیبان من در تنهاییم، اى همدم من به هنگام ترسم،

اَنْتَ السّٰاتِرُ عَوْرَتى فَلَکَ الْحَمْدُ، وَاَنْتَ الْمُقیلُ عَثْرَتى فَلَکَ الْحَمْدُ،

تویى پوشاننده زشتى هایم، پس حمد و سپاس از آنِ توست و تویى چشم پوشى کننده از لغزشم، پس حمد و سپاس از آنِ توست،

وَاَنْتَ الْمُنْعِشُ صَرْعَتى فَلَکَ الْحَمْدُ، صَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ،

و تویى نیروبخش ناتوانیم، پس حمد و سپاس از آنِ توست، بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست

وَاسْتُرْ عَوْرَتى، وَآمِنْ رَوْعَتى، وَاَقِلْنى عَثْرَتى، وَاصْفَحْ عَنْ جُرْمى،

و زشتیهایم را بپوشان، و ترسم را ایمن گردان، و از لغزشم درگذر و از گناهم چشم پوشى کن

وَتَجٰاوَزْ عَنْ سَیِّئٰاتى فى اَصْحٰابِ الْجَنَّةِ، وَعْدَ الصِّدْقِ الَّذى کٰانُوا یُوعَدُونَ.

و بدیهایم را ببخش و در میان بهشتیان جایم ده، به خاطر وعده راستى که به بهشتیان داده شده است.

وقتى که نماز و دعا، پایان یافت، هر یک از سوره هاى حمد، اخلاص، معوّذتین، کافرون، انّا انزلناه و آیة الکرسى را هفت مرتبه مى خوانى. سپس هفت بار مى گویى: لاٰ اِلـٰهَ اِلَّا اللهُ واللهُ اَکْبَرُ، وَسُبْحٰانَ اللهِ وَلاٰ حَوْلَ وَلاٰ قُوَّةَ اِلّٰا بِاللهِ و آنگاه هفت مرتبه مى گویى: اَللهُ اَللهُ رَبِّى لاٰ اُشْرِکُ بِهِ شَیْئاً; پس از آن، هرچه از خدا مى خواهى طلب نما.

هفتم: دعایى است که وقتى امام موسى بن جعفر (علیهما السلام) را در روز ۲۷ رجب سال ١۷۹ هجرى از مدینه به سوى بغداد حرکت دادند، آن را خواند:

یٰا مَنْ اَمَرَ بِالْعَفْوِ وَالتَّجٰاوُزِ، وَضَمَّنَ نَفْسَهُ الْعَفْوَ وَالتَّجٰاوُزَ، یٰا مَنْ عَفىٰ وَتَجٰاوَزَ، اُعْفُ عَنّى وَتَجٰاوَزْ یٰا کَریمُ،

اى که به بخشش و گذشت فرمان داده اى و خودت را به بخشش و گذشت ملزم ساخته اى، اى که ببخشى و درگذرى، (گناهان) مرا ببخش و از من درگذر اى بخشنده،

اَللّـٰهُمَّ وَقَدْ اَکْدَى الطَّلَبُ، وَاَعْیَتِ الْحیلَةُ وَالْمَذْهَبُ، وَدَرَسَتِ الْأٰمٰالُ، وَانْقَطَعَ الرَّجٰآءُ اِلّٰا مِنْکَ، وَحْدَکَ لاٰ شَریکَ لَکَ،

خدایا جستجو به جایى نرسیده، و درها و راه ها بسته شد، و آرزوها طولانى و امید قطع شد جز از تو، یگانه اى که شریکى ندارى،

اَللّـٰهُمَّ اِنّى اَجِدُ سُبُلَ الْمَطٰالِبِ اِلَیْکَ مُشْرَعَةً، وَمنٰاهِلَ الرَّجٰآءِ لَدَیْکَ مُتْرَعَةً،

خدایا یافتم راه هاى درخواست را به سوى تو کشیده شده و سرچشمه هاى امید را نزد تو لبریز شده،

واَبْوٰابَ الدُّعٰآءِ لِمَنْ دَعٰاکَ مُفتَّحَةً، وَالْإِسْتِعٰانَةَ لِمَنِ اسْتَعٰانَ بِکَ مُبٰاحَةً،

و درهاى دعا براى درخواست کنندگانت گشوده شده، و درخواست یارى یارى طلبان از تو آزاد شده،

وَاَعْلَمُ اَنَّکَ لِدٰاعیکَ بِمَوْضِعِ اِجٰابَةٍ، وَلِلصّٰارِخِ اِلَیْکَ بِمَرْصَدِ اِغٰاثَةٍ،

و مى دانم که تو براى درخواست کنندگانت در جایگاه اجابتى، و براى کمک خواهان از درگاهت در جایگاه فریادرسى هستى،

وَاَنَّ فِى اللَّهْفِ اِلىٰ جُودِکَ، وَالضِّمٰانِ بِعِدَتِکَ عِوَضاً مِنْ مَنْعِ الْبٰاخِلینَ، وَمَنْدُوحَةً عَمّٰا فى اَیْدِى الْمُسْتَاْثِرینَ،

و به یقین امید به بخششت و اطمینان به وعده هایت جایگزین مضایقه بخیلان و بى نیازیست از آنچه در دست توانگران است

وَاَنَّکَ لاٰ تَحْتَجِبُ عَنْ خَلْقِکَ اِلّٰا اَنْ تَحْجُبَهُمُ الْأَعْمٰالُ دُونَکَ،

و مى دانم که به یقین تو از آفریدگانت پوشیده نیستى مگر این که اعمال (ناشایست) آنها حجاب شود

وَقَدْ عَلِمْتُ اَنَّ اَفْضَلَ زٰادِ الرّٰاحِلِ اِلَیْکَ عَزْمُ اِرٰادَةٍ یَخْتٰارُکَ بِهٰا، وَقَدْ نٰاجٰاکَ بِعَزْمِ الْإِرٰادَةِ قَلْبى،

و دانستم که بهترین زاد و توشه رهسپار به سوى تو، اراده جدّى است که تو را با آن اختیار کند، و به یقین دلم با چنین اراده اى با تو نجوا مى کند،

وَاَسْئَلُکَ بِکُلِّ دَعْوَةٍ دَعٰاکَ بِهٰا رٰاج بَلَّغْتَهُ اَمَلَهُ، اَوْ صٰارِخٌ اِلَیْکَ اَغَثْتَ صَرْخَتَهُ،

و از تو مى خواهم به حقّ هر دعایى که تو را به آن خوانده اند امیدوارانى که به آرزویشان رسانده اى، یا شیون کنندگانى که به فریادشان رسیده اى،

اَوْ مَلْهُوفٌ مَکْرُوبٌ فَرَّجْتَ کَرْبَهُ، اَوْ مُذْنِبٌ خٰاطِئٌ غَفَرْتَ لَهُ، اَوْ مُعٰافىً اَتْمَمْتَ نِعْمَتَکَ عَلَیْهِ،

یا دلسوختگان گرفتارى که گرفتاریشان را برطرف ساخته اى، یا گناهکاران خطاکارى که آنها را آمرزیده اى، یا تندرستانى که نعمتت را بر آنها تمام کرده اى،

اَوْ فَقیرٌ اَهْدَیْتَ غِنٰاکَ اِلَیْهِ، وَلِتِلْکَ الدَّعْوَةِ عَلَیْکَ حَقٌّ، وَعِنْدَکَ مَنْزِلَةٌ،

یا نیازمندانى که بى نیازیت را به آنها هدیه نموده اى و براى این دعاها بر تو حقّ و نزد تو جایگاهى است،

اِلّٰا صَلَّیْتَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ، وَقَضَیْتَ حَوٰائِجى حَوٰائِجَ الدُّنْیٰا وَالْأٰخِرَةِ،

که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى و حوائج دنیا و آخرتم را برآورى،

وَهـٰذٰا رَجَبٌ الْمُرَجَّبُ الْمُکَرَّمُ، اَلَّذى اَکْرَمْتَنا بِهِ، اَوَّلُ اَشْهُرِ الْحُرُمِ، اَکْرَمْتَنٰا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، یٰا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ،

و این ماه رجبِ بزرگِ گرامیست، که ما را به آن گرامى داشتى، اوّلین از ماه هاى حرام، که از میان امّت ها ما را به آن گرامى داشتى، اى صاحب بخشش و بزرگوارى،

فَنَسْئَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، اَلْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ، اَلَّذى َخَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فى ظِلِّکَ، فَلاٰ یَخْرُجُ مِنْکَ اِلىٰ غَیْرِکَ،

پس از تو مى خواهیم به حق آن و به حق اسمِ بزرگِ بسیار بزرگ با عظمت و با شکوهِ گرامیت که آن را آفریده و در سایه عرشت قرار دادى، پس فقط شایسته توست،

اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ الطّٰاهِرینَ،

(از تو مى خواهیم) که بر محمّد و خاندانِ پاکش درود فرستى

وَتَجْعَلَنٰا مِنَ الْعٰامِلینَ فیهِ بِطٰاعَتِکَ، وَالْآمِلینَ فیهِ بِشَفٰاعَتِکَ،

و ما را در این ماه از عمل کنندگان به فرامینت و آرزومندان شفاعتت قرار دهى،

اَللّـٰهُمَّ وَاهْدِنٰا اِلىٰ سَوٰآءِ السَّبیلِ، وَاجْعَلْ مَقیلَنٰا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقیلٍ فى ظِلٍّ ظَلیلٍ، فَاِنَّکَ حَسْبُنٰا وَنِعْمَ الوَکیلُ،

خدایا ما را به راه راست هدایت فرما، و جایگاه ما را در نزدت بهترین جایگاه در سایه گسترده ات قرار ده، چرا که تو ما را کافى و بهترین سرپرستى

وَالسَّلاٰمُ عَلىٰ عِبٰادِهِ الْمُصْطَفَیْنَ، وَصَلاٰتُهُ عَلَیْهِمْ اَجْمَعینَ،

و سلام بر بندگانِ برگزیده و درود بر تمامى آنان باد

اَللّـٰهُمَّ وَبارِکْ لَنٰا فى یَوْمِنٰا هذَا الَّذى فَضَّلْتَهُ، وَبِکَرٰامَتِکَ جَلَّلْتَهُ، وَبِالْمَنْزِلِ الْعَظیمِ الْأَعْلىٰ اَنْزَلْتَهُ،

خدایا این روز را بر ما مبارک گردان، روزى که آن را فضیلت داده و به بزرگواریت عظمت بخشیده و در جایگاه با عظمت والا قرارش دادى،

صَلِّ عَلىٰ مَنْ فیهِ اِلىٰ عِبٰادِکَ اَرْسَلْتَهُ، وَبِالْمَحَلِّ الْکَریمِ اَحْلَلْتَهُ،

درود فرست بر کسى که در این ماه بر بندگانت فرستادى و در جایگاه بزرگوارى قرار دادى،

اَللّـٰهُمَّ صَلِّ عَلَیْهِ صَلاٰةً دٰآئِمَةً تَکُونُ لَکَ شُکْراً، وَلَنٰا ذُخراً،

خدایا پیوسته بر او درود فرست تا مایه سپاسگزارى از تو و ذخیره اى براى ما باشد،

وَاجْعَلْ لَنٰا مِنْ اَمْرِنٰا یُسْراً، وَاخْتِمْ لَنٰا بِالسَّعٰادَةِ اِلىٰ مُنْتَهىٰ آجٰالِنٰا،

و کار ما را آسان قرار ده و عمر ما را به سعادت و نیکبختى ختم فرما،

وَقَدْ قَبِلْتَ الْیَسیرَ مِنْ اَعْمٰالِنٰا، وَبَلَّغْنٰا بِرَحْمَتِکَ اَفْضَلَ آمٰالِنٰا،

چرا که تو اعمال ناچیز ما را پذیرفته اى و به رحمتت ما را به برترین آرزوهایمان برسان،

اِنَّکَ عَلىٰ کُلِّ شَىْءٍ قَدیرٌ، وَصَلَّى اللهُ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ وَسَلَّمَ.

زیرا تو بر هر چیز توانایى و بر محمّد و خاندان پاکش درود و سلام فرست.

روز آخر ماه: در این روز، نماز جناب سلمان را بجا مى آورى . همچنین روزه نیز در این روز پاداش فراوان دارد، امام رضا (علیه السلام) فرمود: «هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را مى آمرزد».