شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث)

شب بیست و هفتم ماه رجب (شب مبعث): شب مبعث از شب هاى مهمّ سال و بسیار ارزشمند است. و اعمالى براى این شب نقل شده است: اوّل: غسل کردن در این شب مستحب است. دوم: «شیخ طوسى» در «مصباح المتهجّد» روایتى را از امام جواد (علیه السلام) نقل کرده است که آن حضرت فرمود: «در ماه رجب، شبى است که از تمام آنچه که خورشید بر آن مى تابد بهتر است و آن شب، شب «بیست و هفتم» ماه رجب است; که در صبح این شب، رسول خدا (صلى الله علیه وآله)به رسالت مبعوث گردید، و از شیعیان ما هر کس در آن شب عملى را انجام دهد، پاداش آن به اندازه عمل شصت سال خواهد بود!». از آن حضرت سؤال شد: چه عملى در آن شب بهتر است؟ فرمود: پس از نماز «عشا» وقتى که خوابیدى، پیش از نیمه شب، یا پس از نیمه آن از خواب برمى خیزى و دوازده رکعت نماز مى خوانى، در هر رکعتى، سوره «حمد» و یک سوره از سوره هاى کوچک مفصّل را مى خوانى; آنگاه در هر دو رکعتى که سلام نماز را دادى، مى نشینى و هفت مرتبه سوره «حمد» و هفت مرتبه «معوّذتین» (سوره فلق و ناس) و سوره هاى «توحید» و «کافرون» و سوره «قدر» و «آیة الکرسى» را هر کدام هفت مرتبه مى خوانى; پس از آن این دعا را مى خوانى:

اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذى لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ شَریکٌ فى الْمُلْکِ، وَلَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِىٌّ مِنَ الذُّلِّ، وَکَبِّرْهُ تَکْبیراً،

ستایش مخصوص خداوندى است که نه فرزندى براى خود انتخاب کرده و نه شریکى در حکومت دارد و ضعف و ذلتى ندارد که حامى و سرپرستى براى او باشد و او را بسیار بزرگ بشمار

اَللّـٰهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِمَعٰاقِدِ عِزِّکَ عَلَىٰ اَرْکٰانِ عَرْشِکَ، وَمُنْتَهَى الرَّحْمَةِ مِنْ کِتٰابِکَ،

و از تو مى خواهم به حق جایگاه عزّتت بر پایه هاى عرشت و به حق نهایت رحمت از کتابت

وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، وَذِکْرِکَ الْأَعْلَىٰ الْأَعْلَىٰ الْأَعْلىٰ، وَبِکَلِمٰاتِکَ التّٰامّٰاتِ،

و به حق نام بزرگِ با عظمتِ بسیار با شکوهت و به حق نام برترِ والاىِ بلندمرتبه ات و به حق کلمات کاملت

اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاَنْ تَفْعَلَ بى مٰا اَنْتَ اَهْلُهُ.

که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى و در حقّ من آنچه را که تو شایسته آنى انجام دهى.

آنگاه هر حاجتى که دارى از خداوند طلب کن. سوم: دوازده رکعت نماز است که نحوه آن در اعمال شب نیمه رجب، بیان شد. چهارم: زیارت حضرت امیر مؤمنان على(علیه السلام) در این شب، از افضل اعمال است. براى آن حضرت، در این شب سه زیارت نقل شده است که در بخش زیارات گذشت.

کرامات قبر امیر مؤمنان (علیه السلام) در شب مبعث، به روایت ابن بطوطه : «ابن بطوطه» در سفرنامه خود، درباره کراماتى که در شب بیست و هفتم رجب، از حرم امیر مؤمنان (علیه السلام) دیده شده چنین نقل مى کند: همه مردم این شهر (نجف) شیعه اند و از این حرم، کرامت ها ظاهر مى شود که منشأ عقیده مردم، به وجود قبر على (علیه السلام) در آن جا، همین کرامت هاست. از جمله آن که، در شب بیست و هفتم ماه رجب که آن را «لیلة المحیا» مى نامند، گروه بسیارى از سراسر عراق و فارس و روم بعد از نماز «عشا» در کنار روضه على (علیه السلام) گرد مى آیند و بیماران سخت، مثل افراد فلج و زمین گیر را کنار ضریح مى گذارند و خود به نماز و ذکر و قرآن و زیارت، مشغول مى شوند و چون پاسى از شب بگذرد، مریض ها شفا مى یابند و صحیح و سالم مى شوند و با ذکر لا إلهَ اِلاَّ اللّه، مُحَمَّدٌ رَسُولُ اللّه وَعَلِىٌّ وَلِىُّ اللّه، برمى خیزند، این حکایت در میان آنها بسیار معروف است. هرچند من خود، آن شب را درک نکردم، ولى داستان آن را از افراد مورد اعتماد شنیدم، همچنین در مدرسه حرم، سه تن از افراد زمین گیر را دیدم که یکى از «روم» آمده بود و دیگرى از «اصفهان» و سوّمى از «خراسان» از حالشان جویا شدم، گفتند امسال به «لیلة المحیا» نرسیده اند و منتظرند تا سال آینده، این شب را درک کنند و شفا یابند، در این شب مردم از شهرهاى مختلف در نجف جمع مى شوند و بازار بزرگى نیز در آن شهر برپاست که تا ده روز ادامه دارد. البتّه هم اکنون نیز در مناسبت هاى گوناگون در حرم هاى ائمّه اطهار (علیهم السلام) از جمله حرم امیر مؤمنان (علیه السلام)

و حرم امام رضا (علیه السلام) بیمارانى شفا مى یابند که به یقین شما خوانندگان گرامى نیز از برخى از این کرامت ها و معجزات آگاهى دارید؛ و اخیراً در دفتر مخصوصى در آستانه هاى مقدّسه، نام آنها پس از تحقیق کافى با تمام مشخّصات ثبت مى شود. پنجم: مرحوم «کفعمى»، براى شب مبعث این دعا را نقل کرده است:

اَللّـٰهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِالتَّجَلِى الْأَعْظَمِ فى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ مِنَ الشَّهْرِ الْمُعَظَّمِ، وَالْمُرْسَلِ الْمُکَرَّمِ،

خدایا از تو مى خواهم به حق بزرگترین جلوه این شب از این ماه با عظمت، و به حقّ فرستاده شده گرامیت،

اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاَنْ تَغْفِرَ لَنٰا مٰا اَنْتَ بِهِ مِنّٰا اَعْلَمُ، یٰا مَنْ یَعْلَمُ وَلاٰ نَعْلَمُ،

که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى و آنچه که تو از ما به آن آگاه ترى بیامرزى، اى که (همه چیز را) مى دانى و ما نمى دانیم،

اَللّـٰهُمَّ بارِکْ لَنٰا فى لَیْلَتِنٰا هٰذِهِ، اَلَّتى بِشَرَفِ الرِّسٰالَةِ فَضَّلْتَهٰا، وَبِکَرٰامَتِکَ اَجْلَلْتَهٰا، وَبِالْمَحَلِّ الشَّریفِ اَحْلَلْتَهٰا،

خدایا بر ما مبارک گردان این شب را که با شرافتِ رسالت فضیلت داده و با گرامى داشتنت عظمت بخشیده و در جایگاه با شرافتى قرار دادى،

اَللّـٰهُمَّ فَاِنّٰا نَسْئَلُکَ بِالْمَبْعَثِ الشَّریفِ، وَالسَّیِّدِ اللَّطیفِ، وَالْعُنْصُرِ الْعَفیفِ،

خدایا از تو مى خواهیم به حقّ مبعث گرامى، و آقا و سرور مهربان، و عصاره پاکى و عفّت،

اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاَنْ تَجْعَلَ اَعْمٰالَنٰا فى هٰذِهِ اللَّیْلَةِ وَفى سٰایِرِ اللَّیٰالى مَقْبُولَةً،

که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى و قرار دهى در این شب و شب هاى دیگر اعمال ما را پذیرفته،

وَذُنُوبَنٰا مَغْفُورَةً، وَحَسَنٰاتِنٰا مَشْکُورَةً، وَسَیِّئٰاتِنٰا مَسْتُورَةً،

و گناهان ما را آمرزیده و نیکى هاى ما را قدردانى شده، و بدى هاى ما را پوشیده،

وَقُلُوبَنٰا بِحُسْنِ الْقَوْلِ مَسْرُورَةً، وَاَرْزٰاقَنٰا مِنْ لَدُنْکَ بِالْیُسْرِ مَدْرُورَةً،

و دل هاى ما را با گفتار نیک شادمان، و روزى هاى ما را از جانب خود به آسانى فراوان (قرار دهى)،

اَللّـٰهُمَّ اِنَّکَ تَرىٰ وَلاٰ تُرىٰ، وَاَنْتَ بِالْمَنْظَرِ الْأَعْلىٰ، وَاِنَّ اِلَیْکَ الرُّجْعىٰ وَالْمُنْتَهىٰ،

خدایا تویى که مى بینى ولى دیده نمى شوى، و در بلندترین جایگاهى و بازگشت و سرانجام به سوى توست،

وَاِنَّ لَکَ الْمَمٰاتَ وَالْمَحْیٰا، وَاِنَّ لَکَ الْأٰخِرَةَ وَالْأُولىٰ،

و مرگ و زندگى به دست توست و انتها و ابتدا از آنِ توست،

اَللّـٰهُمَّ اِنّٰا نَعُوذُ بِکَ اَنْ نَذِلَّ وَنَخْزىٰ، وَاَنْ نَأتِىَ مٰا عَنْهُ تَنْهىٰ،

خدایا به تو پناه مى بریم از خوارى و رسوایى و بجا آوردن آنچه از آن نهى نموده اى،

اَللّـٰهُمَّ اِنّٰا نَسْئَلُکَ الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ، وَنَسْتَعیذُ بِکَ مِنَ النّٰارِ، فَاَعِذْنٰا مِنْهٰا بِقُدْرَتِکَ،

خدایا به واسطه رحمتت از تو بهشت را مى طلبیم و از آتش دوزخ به تو پناه مى بریم، پس به قدرتت ما را از آن پناه ده

وَنَسْئَلُکَ مِنَ الْحُورِ الْعینِ، فَارْزُقْنٰا بِعِزَّتِکَ، وَاجْعَلْ اَوْسَعَ اَرْزٰاقِنٰا عِنْدَ کِبَرِ سِنِّنٰا،

و از تو حورالعین مى طلبیم، پس به عزّتت روزیمان گردد، و وسیع ترین روزیمان را در زمان پیریمان قرار ده،

وَاَحْسَنَ اَعْمٰالِنٰا عِنْدَ اقْتِرٰابِ اجٰالِنٰا، وَاَطِلْ فى طٰاعَتِکَ وَمٰا یُقَرِّبُ اِلَیْکَ، وَیُحْظى عِنْدَکَ،

و بهترین کارهاى ما را در نزدیکى اجلمان مقرّر فرما، و (عمر ما را) طولانى گردان در بندگیت و آنچه به تو نزدیک مى گرداند و نزد تو بهره مند مى سازد

وَیُزْلِفُ لَدَیْکَ اَعْمٰارَنٰا، وَاَحْسِنْ فى جَمیعِ اَحْوٰالِنٰا وَاُمُورِنٰا مَعْرِفَتَنٰا،

و عمرهاى ما را در تقرّب به درگاهت طولانى گردان، و معرفت ما را در تمامى احوال و کارهایمان نیکو گردان،

وَلاٰ تَکِلْنٰا اِلىٰ اَحَدٍ مِنْ خَلْقِکَ فَیَمُنَّ عَلَیْنٰا، وَتَفَضَّلْ عَلَیْنٰا بجَمیعِ حَوٰائِجِنٰا لِلدُّنْیٰا وَالْأٰخِرَةِ،

و ما را به هیچ یک از مخلوقاتت وامگذار تا بر ما منّت گذارند، و با برآوردن حاجت هاى دنیوى و اخرویمان به ما لطف و عنایت کن،

وَابْدَاْ بِٰابٰآئِنٰا وَاَبْنٰآئِنٰا، وَجَمیعِ اِخْوٰانِنَا الْمُؤْمِنینَ فى جَمیعِ مٰا سَئَلْنٰاکَ لِأَنْفُسِنٰا، یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ،

و در تمامى آنچه براى خود خواستیم پدران و فرزندان و تمامى برادران با ایمانمان را بر ما مقّدم دار، اى مهربان ترین مهربانان،

اَللّـٰهُمَّ اِنّٰا نَسْئَلُکَ بِاسْمِکَ الْعَظیمِ، وَمُلْکِکَ الْقَدیمِ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِ مُحَمَّدٍ،

خدایا از تو مى خواهیم به حقّ نام با عظمتت و فرمانروایى دیرینه ات که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى

وَاَنْ تَغْفِرَ لَنَا الذَّنْبَ الْعَظیمَ، اِنَّهُ لاٰ یَغْفِرُ الْعَظیمَ اِلَّا الْعَظیمُ،

و گناهان بزرگ ما را بیامرزى، چرا که گناهان بزرگ را جز (خالق) با عظمت نیامرزد،

اَللّـٰهُمَّ وَهٰذٰا رَجَبُ الْمُکَرَّمُ الَّذى اَکْرَمْتَنٰا بِهِ، اَوَّلُ اَشْهُرِ الْحُرُمِ، اَکْرَمْتَنٰا بِهِ مِنْ بَیْنِ الْأُمَمِ، فَلَکَ الْحَمْدُ یٰا ذَا الْجُودِ وَالْکَرَمِ،

خدایا این همان ماه رجب گرامى است که ما را به آن گرامى داشتى، اوّلین ماه (از ماه هاى) حرامى که از بین امّت ها ما را به آن گرامى داشتى، پس حمد و سپاس از آنِ توست اى صاحب بخشش و بزرگوارى

وَأَسْئَلُکَ بِهِ وَبِاسْمِکَ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ الْأَعْظَمِ، اَلْأَجَلِّ الْأَکْرَمِ، اَلَّذى خَلَقْتَهُ فَاسْتَقَرَّ فى ظِلِّکَ،

و از تو مى خواهم به حق این ماه و اسمِ بزرگِ با عظمتِ بسیار باشکوهِ عالى و گرامیت که آن را آفریدى و در سایه (عرشت) قرار گرفت

فَلاٰ یَخْرُجُ مِنْکَ اِلىٰ غَیْرِکَ، اَنْ تُصَلِّىَ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَاَهْلِ بَیْتِهِ الطّٰاهِرینَ،

و جز تو کسى شایسته آن نام نیست، که بر محمّد و خاندان پاکش درود فرستى

وَاَنْ تَجْعَلَنٰا مِنَ الْعٰامِلینَ فیهِ بِطٰاعَتِکَ، وَالْآمِلینَ فیهِ لِشَفٰاعَتِکَ،

و ما را در این ماه از فرمانبرداران و آرزومندان شفاعتت قرار دهى،

اَللّـٰهُمَّ اهْدِنٰا اِلىٰ سَوٰآءِ السَّبیلِ، وَاجْعَلْ مَقیلَنٰا عِنْدَکَ خَیْرَ مَقیلٍ، فى ظِلٍّ ظَلیلٍ، وَمُلْکٍ جَزیلٍ، فَاِنَّکَ حَسْبُنٰا وَنِعْمَ الْوَکیلُ،

خدایا ما را به راه راست هدایت فرما، و منزلگاه ما را بهترین منزلگاه قرار ده درسایه گسترده و فرمانروایى وسیعت، چرا که تو ما را کافى و بهترین وکیلى،

اَللّـٰهُمَّ اقْلِبْنٰا مُفْلِحینَ مُنْجِحینَ، غَیْرَ مَغْضُوبٍ عَلَیْنٰا وَلاٰ ضٰآلّینَ، بِرَحْمَتِکَ یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ،

خدایا ما را قرار ده از رستگاران نجات یافته اى که مورد غضب تو و از گمراهان نیستند، به رحمتت اى مهربان ترین مهربانان،

اَللّـٰهُمَّ اِنّى اَسئَلُکَ بِعَزٰآئِمِ مَغْفِرَتِکَ، وَبِوٰاجِبِ رَحْمَتِکَ، اَلسَّلاٰمَةَ مِنْ کُلِّ اِثْمٍ، وَالْغَنیمَةَ مِنْ کُلِّ بِرٍّ، وَالْفَوْزَ بِالْجَنَّةِ، وَالنَّجٰاةَ مِنَ النّٰارِ،

خدایا از تو مى خواهم به حق وسایل آمزرشت و به لازمه رحمتت، سلامت از هر گناه و بهره مندى از هر کار نیک، و رسیدن به بهشت و رهایى از آتش دوزخ را نصیبم گردانى،

اَللّـٰهُمَّ دَعٰاکَ الدّٰاعُونَ وَدَعَوْتُکَ، وَسَئَلَکَ السّٰآئِلُونَ وَسَئَلْتُکَ، وَطَلَبَ اِلَیْکَ الطّٰالِبُونَ وَطَلَبْتُ اِلَیْکَ،

خدایا دعاکنندگان تو را مى خوانند و من نیز تو را خواندم و درخواست کنندگان از تو خواهند و من نیز از تو خواستم و جویندگان تو را جویند و من نیز تو را جستجو کردم،

اَللّـٰهُمَّ اَنْتَ الثِّقَةُ وَالرَّجٰآءُ، وَاِلَیْکَ مُنْتَهَى الرَّغْبَةِ وَالدُّعٰآءِ،

خدایا تویى مورد اطمینان و امید و تویى نهایت اشتیاق و دعا،

اَللّـٰهُمَّ فَصَلِّ عَلىٰ مُحَمَّدٍ وَآلِهِ، وَاجْعَلِ الْیَقینَ فى قَلْبى، وَالنُّورَ فى بَصَرى،

خدایا بر محمّد و خاندان پاکش درود فرست و یقین را در دلم و روشنایى را در دیده ام

وَالنَّصیحَةَ فى صَدْرى، وَذِکْرَکَ بِاللَّیْلِ وَالنَّهٰارِ عَلىٰ لِسٰانى، وَرِزْقاً وٰاسِعاً غَیْرَ مَمْنُونٍ، وَلاٰ مَحْظُورٍ فَارْزُقْنى،

و خیرخواهى را در سینه ام و یادت را در شب و روز بر زبانم قرار ده و روزى وسیعِ بى منّت و بدون مانع را عطایم کن،

وَبارِکْ لى فیمٰا رَزَقْتَنى، وَاجْعَلْ غِنٰاىَ فى نَفْسى، وَرَغْبَتى فیمٰا عِنْدَکَ، بِرَحْمَتِکَ یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمیـنَ.

و در آنچه نصیبم گرداندى برکت ده و بى نیازى (از مخلوقاتت) را در وجودم و اشتیاقم را به آنچه نزد توست قرار ده، به رحمتت اى مهربان ترین مهربانان.

سپس به سجده برو و صد مرتبه بگو:

اَلْحَمْدُ لِلهِ الَّذى هَدٰانٰا لِمَعْرِفَتِهِ، وَخَصَّنٰا بِوِلاٰیَتِهِ، وَوَفَّقَنٰا لِطٰاعَتِهِ، شُکْراً شُکْراً.

حمد و سپاس از آنِ خداوندى است که ما را به شناختش هدایت فرمود و به دوستیش مخصوصمان ساخت و به بندگیش توفیقمان داد، سپاسگزارم، سپاسگزارم.

آنگاه سر از سجده بردار و بگو:

اَللّـٰهُمَّ اِنّى قَصَدْتُکَ بِحٰاجَتى، وَاعْتَمَدْتُ عَلَیْکَ بِمَسْئَلَتى، وَتَوَجَّهْتُ اِلَیْکَ بِاَئِمَّتى وَسٰادَتى،

خدایا با درخواست هایم تو را قصد نموده و در نیازم به تو امید بسته ام، و به واسطه امامان و سرورانم به تو رو نموده ام،

اَللّـٰهُمَّ انْفَعْنٰا بِحُبِّهِمْ، وَاَوْرِدْنٰا مَوْرِدَهُمْ، وَارْزُقْنٰا مُرٰافَقَتَهُمْ،

خدایا به واسطه محبّت ایشان ما را بهره مند ساز و در راه آنان داخل کن، و هم نشینى آنان را روزیمان گردان،

وَاَدْخِلْنَا الْجَنَّةَ فى زُمْرَتِهِمْ، بِرَحْمَتِکَ یٰا اَرْحَمَ الرّٰاحِمینَ.

و در گروه آنان به بهشت داخل کن، به رحمتت اى مهربان ترین مهربانان.