فلسفه آداب و تعقیبات نماز

فلسفه آداب و تعقیبات نماز: راه یافتن به پیشگاه مولاى کریم، توانا و با عظمت; گفتگو با حضرت دوست و بهره مندى از محضرش و اعلامِ عشق و وفادارى به وى، نیاز به آماده ساختن مقدّمات از سویى، و جبران کاستى ها و عذرخواهى از عدم مراعات ادب حضور، از سوى دیگر دارد. توجّه به این امور، فلسفه آداب و مقدّمات و تعقیبات نماز را روشن مى سازد. بنابراین، حکمت این آداب و مقدّمات و تعقیبات را مى توان در چند امر یادآور شد: ١ـ چون انسان نمازگزار به پیشگاه محبوبى ارجمند و مولایى کریم مى رود و با او به راز و نیاز مى پردازد، براى بهره مندى هرچه بیشتر از این فرصت گرانبها، قبل از ورود به نماز، باید خویشتن را با آداب و مقدّماتى که در روایات آمده است آماده کند، و خود را از هر چیزى که سبب پراکندگى اندیشه و حواس اوست، دور سازد; و پاک و آراسته، خوشبو و مهیّا با شوق به وصال محبوب و خوف از کوتاهیهاى خود، در

برابر حضرت حق به نماز ایستد. ۲ـ ممکن است پس از انجام نماز، بنده نمازگزار، از این محضرِ عظیم به طور کامل استفاده نکرده باشد، حضور قلب کافى نداشته و انجام فریضه اش با کاستى هایى همراه بوده، از این رو بجا آوردن نوافل و قرائت برخى از تعقیبات، کاستى ها را جبران مى کند و بنده از تقصیر خویش، به درگاه الهى پوزش مى طلبد. ۳ـ براى توفیقى که نصیب او شده که، این عبادت بزرگ را بجاى آورده، پس از نماز، سجده شکر بجا مى آورد و خدا را بر این توفیق عظیم، سپاس مى گوید. ۴ـ پس از انجام فریضه، آنگاه که هنوز در محضر الهى است و از نورانیّت نماز بهره مند است، موقع استجابت دعاست، لذا در آن لحظات نورانى، بنده نیازمند، بهترین خواسته ها را از مولاى کریمش مى طلبد و براى معاد و معاش، کرامت و عزّت نفس، کفاف و قناعت، رزق حلال و تبرّى از شیطان و امور مادّى و معنوى دیگر و حلّ مشکلات اجتماعى مردم، خداى را مى خواند، و براى خود و دیگران دعا مى کند. ۵ـ خواندن تعقیباتى که پس از نمازها وارد شده است و توجّه به معانى ارزشمند و مفاهیم بلند هر یک از آنها، پس از آن معراج روحانى، تأثیرى شگرف و اثرى عمیق، بر روح و جان نمازگزار خواهد داشت. در این بخش به چند فصل پرداخته مى شود: فصل اوّل: مقدّمات و آداب نماز فصل دوم: تعقیبات نماز فصل سوم: سجده شکر